Kampania podnosząca świadomość społeczną w ramach projektu Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW).
W kwietniu wielu uczniów, nauczycieli i rodziców “zaświeci się na niebiesko”[1], przypomnijmy, że drugiego kwietnia przypada Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Jego głównym celem jest podnoszenie świadomości społeczeństwa o osobach autystycznych. Symbolem solidarności
z autystami jest kolor niebieski. W Polsce, w poprzednich latach tego dnia na niebiesko zaświecono m.in. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie.
Źródło: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,34862,19848739,palac-kultury-oswietlony-na-niebiesko-jutro-swiatowy-dzien.html z dnia 1.04.2023 r.
Symbolem autyzmu stały się również puzzle, ponieważ, rozumienie i postrzeganie świata przez autystów jest coraz lepiej poznane, ale wciąż wiele elementów układanki nie zostało jeszcze poznanych.
Źródło: https://uniterapia.pl/ludzie-nie-puzzle-czyli-kontrowersje-wokol-symbolu-autyzmu/ z dnia 1.04.2023 r.
Najnowszym symbolem autyzmu jest tęczowy znak nieskończoności, który podkreśla różnorodność spektrum autyzmu i wskazuje na podejście w nowym ujęciu – neuroróżnorodności.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Spektrum_autyzmu Z dnia 1.04.2023 r.
Według Światowej Organizacji Zdrowia autyzm występuje w naszym kraju u 1 na 100 osób. To oznacza, że w Polsce żyje 400 tysięcy osób z autyzmem.
Co zatem warto, abyśmy my wszyscy wiedzieli na temat autyzmu, zanim przejdziemy do działania.
Czym jest autyzm?
To zaburzenia należące do spektrum autyzmu (ang. ASD – autism spectrum disorder) obejmują różne obszary rozwojowe w zakresie:
- porozumiewania się,
- myślenia,
- rozwoju społecznego,
- umiejętności poznawczych,
- zainteresowań,
- form aktywności,
- umiejętności motorycznych.
Pamiętajmy, że nie wszystkie osoby mają wszystkie rodzaje zaburzeń. Spektrum autyzmu może dotyczyć osoby w normie intelektualnej z dużym potencjałem intelektualnym, ale także osoby z niepełnosprawnością intelektualną w każdym stopniu.
Objawy autyzmu są bardzo różnorodne, ale typowymi objawami autyzmu są:
- Opóźnienie rozwoju mowy – dziecko nie uczy się mówić lub uczy się, ale po pewnym czasie zapomina słowa, których się już nauczyło. To także w wielu przypadkach brak mowy. Często dzieci nie rozumieją znaczenia słów, powtarzają je bezmyślnie bez rozumienia. Występują także echolalia bezpośrednia lub odroczone. W większości przypadków do wykorzystują mowy do komunikacji, nie przejawiają intencji komunikacyjnej.
- Nie rozumienie komunikatów niewerbalnych.
- Brak umiejętności odczytywania metafor – dzieci z autyzmem język traktują niezwykle dosłownie – dzieci z autyzmem mogą opanować mowę tak, by służyła im do komunikacji z innymi.
- W wielu przypadkach, brak reakcji na swoje imię.
- Nie rozróżnianie emocji i nie odczytywanie przekazów np. za pomocą mimiki twarzy.
- Nie wyrażanie intencji nawiązywania kontaktów społecznych.
- Prezentowanie sztywności zachowań.
- Najczęściej nie tolerowanie zmian.
- Widoczne zaburzenia w zakresie postawy ciała, poruszania się, niezgrabność ruchowa, zaburzone czucie głębokie.
- Widoczne stereotypia.
- W większości przypadków występują zaburzenia integracji sensorycznej.
- Funkcjonowanie według schematów, rutyna w działaniu.
- Często widoczne zachowania autostymulacyjne.
Edukacja włączająca – uczeń ze spektrum autyzmu w szkole ogólnodostępnej.
Dzieci ze spektrum autyzmu zachowują się inaczej niż te o neurotypowym rozwoju, co może powodować niezrozumienie i brak akceptacji. Mają odmienne postrzeganie, sposób uczenia się, ale potrzeby pozostają podobne dla wszystkich.
Szkoła ma za zadanie nie tylko zaspakajać potrzeby poznawcze, co może wymagać innych sposobów dotarcia do ucznia, ale także stworzyć dziecku bezpieczne środowisko, pełne tolerancji, zrozumienia, aby każdy uczeń czuł się komfortowo i mógł się rozwijać w różnych sferach życia.
Rolą nauczyciela jest stworzenie dziecku takich warunków edukacji, aby zapewnić mu optymalne warunki uczenia się i rozwoju. Najważniejsze jest więc odpowiednie przeszkolenie całej kadry pedagogicznej i personelu, aby sprawnie radzić sobie z różnymi wyzwaniami w pracy z dzieckiem ze spektrum autyzmu.
Kolejną istotną kwestią jest uwrażliwianie pozostałych dzieci na inność, uczenie tolerancji i szacunku do drugiego człowieka (propozycja filmu edukacyjnego o Autyzmie. https://www.youtube.com/watch?v=5n93mDQ8080).
Rutyna daje przewidywalność i poczucie bezpieczeństwa. Każda zmiana w otoczeniu dziecka z autyzmem może zwiększyć poziom lęku. Należy zapewnić rutynę i trzymać się wcześniej ustalonego planu, a także informować o nagłych zmianach jak najwcześniej, jednak ważne jest także zarządzenie zmianą planów i rozwijanie elastyczności.
W niektórych szkołach praktykuje się już zmiany, np. usunięcie dzwonków ze szkoły (nadwrażliwość słuchowa). Dobrym rozwiązaniem dla dzieci, które są przebodźcowane jest także stworzenie sali wyciszeń, z której można skorzystać kiedy dziecko jest przeciążone.
Większość dzieci z diagnozą autyzmu potrzebuje przede wszystkim więcej czasu na wykonanie danego zadania. Nauczyciel powinien wzmacniać pozytywnie dobrze wykonane zadanie, ale także chwalić próby podejmowania poleconych działań. Pochwały powinny być precyzyjnie sprecyzowane, aby uczeń wiedział, za co jest nagradzany.
Uczniowie ze spektrum autyzmu odbierają komunikaty dosłownie, mają trudności z odczytaniem mimiki i często nie rozumieją pojęć abstrakcyjnych, dlatego ważne jest, aby polecenia konstruować prosto i jasno.
Źródło: https://nodnzytaczechowska.pl/autyzm-co-warto-wiedziec/ z dnia 1.04.2023 r.
Pamiętajcie: Nie każda niepełnosprawność jest widoczna!
Źródło: https://www.facebook.com/niepelnosprawnisawsrodnas z dnia 1.04.2023 r.
[1] „Zaświeć się na niebiesko dla autyzmu” – to światowa kampania na rzecz propagowania wiedzy o chorobie, jaką jest autyzm. Symbolem akcji jest kolor niebieski, stąd apel organizatorów, by 2 kwietnia włączyć ten kolor do elementu stroju (kwiat, wstążka, kokarda).